Srednji vijek je razdoblje prošlosti od:
- otkrića pisma 3500. pr. Kr. do propasti Rima 476. god.
- otkrića Amerike 1492. do kraja 1. svjetskog rata 1918. god.
- propasti Rima 476. god. do otkrića Amerike 1492.god.
- od rođenja Isusa Krista do otkrića Amerike 1492. god.
Završetak starog vijeka i početak srednjeg vijeka izazvala je:
- velika seoba naroda
- završetak ledenog doba
- borba rimskih careva za vlast
- poplava koja je uništila grad Rim
Velika seoba naroda trajala je od:
- 1. do 4. st.
- 2. do 5. st.
- 3. do 5. st.
- 4. do 6.st.
Veliku seobu naroda izazvali su:
- Mađari
- Normani
- Kinezi
- Huni
Najpoznatiji vođa Huna koji je nosio nadimak "bič božji" zvao se
U velikoj seobi naroda selila su se plemena:
- Ilira i Kelta
- Slavena i Germana
- Grka i Rimljana
- Njemaca i Engleza
Plemena Slavena i Germana u velikoj seobi naroda prelaze rimski limes, a to je:
- granica u Italiji
- tvrđava u Rimskom Carstvu
- rimska pokrajina u današnjoj Mađarskoj
- utvrđena granica na Rajni i Dunavu
Rimski car Teodozije pokušava spasiti Rimsko Carstvo tako da ga 395. god. dijeli na:
- Sjeverno i Južno Rimsko Carstvo
- Istočno i Južno Rimsko Carstvo
- Sjeverno i Zapadno Rimsko Carstvo
- Istočno i Zapadno Rimsko Carstvo
476. god. grad Rim osvaja germansi vojskovođa:
- Klodvig
- Odoakar
- Romul
- Julije
Na tlu srušenog Zapadnog Rimskog Carstva nastaje:
- država Njemačka
- država Italija
- više država barbara
- država Hrvatska
Istočno Rimsko Carstvo preživljava veliku seobu naroda i dalje postoji pod imenom:
Najmoćnija barbarska država na tlu srušenog Zapadnog Rimskog Carstva bila je:
- Britanija
- Španjolska
- Arapska država
- Franačka
Franačka je najveću moć postigla za vladavine:
- Pipina Malog
- Karla Čelavog
- Karla Velikog
- Klodviga
Unuci Karla Velikog su nakon Karlove smrti Franačku podijelili na:
- 3 dijela
- 4 dijela
- 5 dijela
- 6 dijela
U 10. st. nasljednik Zapadnog Rimskog Carstva i Franačke postaje:
- Sveto Rimsko Carstvo Njemačke Narodnosti
- Kraljevina Italija
- Kraljevina Francuska
- Kraljevina Španjolska
Rimsko carstvo pokušao je ratovima obnoviti bizantski car:
- Konstantin
- Justinijan
- Heraklije
- Bazilije
U Carigradu je bizantski car Justinijan započeo gradnju najveće kršćanske crkve srednjeg vijeka:
- Sv. Petra
- Sv. Anastazije
- Aja Sofije
- Aja Marije
Bizantski car koji je u djelu "O upravljanju carstvom" opisao legendu o doseljenju Hrvata zvao se:
- Bazilije
- Konstantin VII. Porfirogenet
- Mauricije
- Bazilije II. Bugaroubojica
U sjevernom Jadranu vlast Bizanta priznavala je:
- Firenza
- Venecija
- Genova
- Mantova
Uz Veneciju vežemo:
Veliki utjecaj na srednjovjekovno društvo i države u Europi imala je:
- islamska crkva
- kršćanska crkva
- budistička crkva
- židovska crkva
Jedini pismeni ljudi u srednjem vijeku bili su
Prvi svećenički red osnovan u Europi bili su:
- franjevci
- dominikanci
- kapucini
- benediktinci
Crkvenim raskolom 1054. god. kršćanska crkva se podijelila na:
- protestantsku i pravoslavnu
- luteransku i protestantsku
- katoličku i pravoslavnu
- katoličku i protestantsku
Slavensko pismo koje je sastavio Konstantin (Ćiril) zove se:
- latinica
- glagoljica
- ćirilica
- bosančica
Pojednostavljena glagoljica koju je sastavio Konstantinov učenik Kliment Ohridski zove se:
- latinica
- bosančica
- ćirilica
- karolina
Društvo u kojem su živjeli ljudi u srednjem vijeku zove se
U feudalnom društvu ljudi su se dijelili na sljedeće staleže:
- feudalci (vlastelini, plemići) - vlasnici zemlje, kmetovi (seljaci ovisni o feudalcu)
- kmetovi (vlastelini, plemići) - vlasnici zemlje, feudalci (seljaci ovisni o kmetu)
Ratovi koje su vodili kršćani protiv muslimana za oslobađanje Svete zemlje Palestine od 11. do 13. st. zovu se:
- kršćansko-muslimanski ratovi
- sveti ratovi
- križarski ratovi
- crkveni ratovi
Ceh je:
- udruženje trgovačkih gradova na sjeveru Europe
- udruženje trgovaca
- udruženje svećenika
- udruženje obrtnika iste struke
Udruženje trgovaca u srednjem vijeku zove se:
- hanza
- bratstvo
- senat
- gilda
Prvo sveučilište u Europi osnovano je u:
- Firenzi u sjevernoj Italiji
- Parizu u Francuskoj
- Bologni u Italiji
- Dubrovniku u Hrvatskoj
Najstarije sveučilište na tlu današnje Hrvatske osnovano je 1396. god.u:
- Zagrebu
- Splitu
- Zadru
- Dubrovniku
Stil u graditeljstvu i umjetnosti od 9. do 11. st. zove se:
- predromanika
- romanika
- gotika
- renesansa
Stil u graditeljstvu i umjetnosti od 11. do 13. st. zove se:
- predromanika
- romanika
- gotika
- renesansa
Stil u graditeljstvu i umjetnosti od 15. do 16. st. zove se:
- predromanika
- romanika
- gotika
- renesansa
Pogled na život i svijet koji u središte stavlja čovjeka (a ne više Boga) a javlja se u talijanskim gradovima u 13. st. zove se:
- humanizam
- romantizam
- realizam
- naturalizam
Godine 1445. Johannes Guttenberg izumio je:
- parni stroj
- električni stroj
- bicikl
- tiskarski stroj
Michelangelo Buonarotti i Leonardo da Vinci bili su najpoznatiji umjetnici iz razdoblja:
- romanike
- gotike
- moderne
- renesanse
Tvrdnju da se Zemlja okreće oko Sunca (heliocentrični sustav) izrekao je:
- papa Urban II.
- Dante Alghieri
- Nikola Kopernik
- Martin Luther
Pradomovina Hrvata zvala se Velika ili Bijela Hrvatska, a nalazila se na mjestu današnje:
- Njemačke i Fracuske
- Mađarske i Austrije
- Poljske i Češke
- Bizanta i Franačke
Na današnji prostor Hrvatske Hrvati su se doselili u:
- 5. st.
- 7. st.
- 10. st.
- 12. st.
Hrvatski teritorij je u početku bio podijeljen na male slavenske države koje se zovu
U 9. st. hrvatskim sklavinijama vladali su:
- carevi
- kraljevi
- duždevi
- knezovi
Najpoznatiji knez Panonske Hrvatske (Slavonije) u 9. st. koji se pobunio protiv franačke vlasti bio je:
- Trpimir
- Zdeslav
- Ljudevit Posavski
- Domagoj
Knezovi Dalmatinske Hrvatske (Primorske Hrvatske) u 9. st.pripadali su dinastiji
Hrvatski knezovi u 9. st. bili su:
Najstariji pisani spomen hrvatskog imena potječe iz 852. god., a to je:
- Domagojeva darovnica
- Branimirova darovnica
- Tomislavova darovnica
- Trpimirova darovnica
Mlečani su imenom "najgori hrvatski knez" (jer su gubili bitke protiv njega) nazivali kneza:
- Ljudevita
- Bornu
- Domagoja
- Trpimira
Papa Ivan VIII. pismom iz 879. god. priznaje neovisnost hrvatskom knezu:
- Trpimiru
- Domagoju
- Branimiru
- Tomislavu
Hrvatski kraljevi u 10. i 11. st. bili su:
Teritorij Panonske i Dalmatinske Hrvatske (Slavonije i Hrvatske) ratovima je ujedinio
Papa Ivan X. Tomislavu se obraća kao
U vrijeme Tomislava, crkvenu vlast na crkvenim saborima u Splitu dobio je:
- ninski biskup Grgur
- zadarski biskup Formin
- splitski nadbiskup Ivan
- sveti Dujam
Prvi okrunjeni hrvatski kralj koji je u 10. st. kraljevsku krunu dobio od bizantskog cara bio je
Hrvatska je najevći teritorij imala u 11. st., u doba kralja
Prema legendi, kralja Dmitra Zvonimira su u 11. st. ubili:
- Mlečani, za vrijeme rata za jadransku obalu
- Hrvati, jer nisu željeli ići u križarski rat
- Mađari, jer su željeli zavladati Hrvatskom
- Bizant, jer nije želio ostati bez jadranske obale
Nakon smrti Dmitra Zvonimira, za vlast nad Hrvatskom na planini Gvozd 1097. god. bore se:
- Petar Svačić i Koloman Arpadović
- Stjepan Trpimirović i Ladislav Arpadović
- Petar Svačić i Ferdinand Habsburški
- Stjepan Trpimirović i Ferdinand Habsburški
Ugovorom Pacta conventa između ugarskog kralja Kolomana Arpadovića i hrvatskih plemića 1102. god. nastala je:
- Habsburška Monarhija
- Austro-Ugarska Monarhija
- Kraljevina Hrvatska i Dalmacija
- Hrvatsko-ugarska država
Iz razdoblja predromanike u Hrvatskoj je sačuvano:
Pleter (hrvatski troplet) je:
- ukras u drvu
- ukras u knjizi
- ukras u kamenu
- stakleni ukras
U srednjem vijeku Hrvati su koristili pisma:
Za Bašćansku ploču vrijedi:
Hrvatsko-ugarskom državom je od 1102. god. do poč. 14. st. vladala dinastija:
- Šubića
- Habsburgovaca
- Trpimirovića
- Arpadovića
Za dinastiju Arpadović vrijedi:
Dokument kojim su plemići ograničili vlast Arpadovića zove se:
- personalna unija
- Zlatna bula
- Valunska ploča
- Zagrebačka bula
U 4. križarskom ratu, 1202. god., križari za Mlečane osvajaju grad:
- Rab
- Lošinj
- Zadar
- Split
Slobodni kraljevski gradovi su gradovi koji su povlasticom kralja oslobođeni svih obaveza prema
Varaždin je postao slobodni kraljevski grad:
- povlasticom Bele IV. 1242. god., jer su kralja sklonili pred Tatarima
- povlasticom Kolomana I. 1102. god., jer su prihvatili Pactu conventu
- povlasticom Ladislava Arpadovića, jer su mu dozvolili ulazak u Hrvatsku
- povlasticom Andrije II., 1209. god., jer su mu pomogli dok je bio zatočen u tvrđavi Kneginec
Gradec (Zagreb) je postao slobodni kraljevski grad:
- povlasticom Bele IV. 1242. god., jer su kralja sklonili pred Tatarima
- povlasticom Kolomana I. 1102. god., jer su prihvatili Pactu conventu
- povlasticom Ladislava Arpadovića, jer su mu dozvolili ulazak u Hrvatsku
- povlasticom Andrije II., 1209. god., jer su mu pomogli dok je bio zatočen u tvrđavi Kneginec
Najstariji sačuvani hrvatski zakonik potječe iz 1288. god., a to je:
- Hrvatski zakonik
- Zagrebački zakonik
- Dubrovački zakonik
- Vinodolski zakonik
Omiški gusari bili su:
- knezovi Frankopani
- knezovi Šubići
- knezovi Kačići
- knezovi Babonići
Najmoćniji hrvatski plemići bili su:
- knezovi Frankopani
- knezovi Šubići
- knezovi Kačići
- knezovi Babonići
Naslov "ban Hrvatske i gospodar Bosne" nosio je:
- Pavao Šubić
- Pavao Frankopan
- Pavao Kačić
- Pavao Babonić
Šubići su, nakon smrti zadnjeg Arpadovića, na vlast u Hrvatsko-ugarsku državu doveli dinastiju:
- Trpimirović
- Kotromanić
- Anžuvinac
- Jagelović
Značajni kraljevi iz obitelji Anžuvinac u 14. st. bili su:
Šubići dobivaju naziv "Zrinski" jer:
- se ženidbom povezuju s obitelji Zrinski
- ih kralj Ludovik Anžuvinski seli u utvrdu Zrin
- osvajaju utvrdu Zrin
- mole kralja za još jedno prezime
Zadarskim mirom 1358. Ludovik I. Anžuvinski prisiljava Mlečane da se:
- odreknu jadranske obale od Kvarnera do Drača
- presele na zapadnu obalu Apeninskog poluotoka
- odreknu samostalnosti i priznaju vlast Ludovika
- odreknu trgovačkih brodova u korist Hrvatsko-ugarske države
Hrvatska je ostala bez Dalmacije 1409. god. tako da:
- su je osvojili Mlečani
- su je osvojili križari
- ju je Ladislav Napuljski prodao Mlečanima za 100 000 zlatnih dukata
- su dalmatinski gradovi izborili samostalnost
Za Dubrovnik vrijedi:
Za Dalmaciju vrijedi:
Istra je u srednjem vijeku bila podijeljena na:
- obalni dio (Mlečani) i unutrašnjost (Habsburgovci)
- obalni dio (Hrvatsko-ugarska država) i unutrašnjost (Mlečani)
- obalni dio (Habsburgovci) i unutrašnjost (Hrvatsko-ugarska država)
- obalni dio (Frankopani) i unutrašnjost (Habsburgovci)
Srednjovjekovnom Bosnom vladala je obitelj:
- Trpimirović
- Babonić
- Habsburg
- Kotromanić
Za Bosnu vrijedi:
Za razdoblje romanike na tlu Hrvatske vrijedi:
Za razdoblje gotike na tlu Hrvatske vrijedi:
Najpoznatiji hrvatski književnici iz razdoblja renesanse su:
- Marko Marulić i Marin Držić
- Ivan Duknović i Juraj Julije Klović
- Juraj Dalmatinac i Nikola Firentinac
- Ivan Vitez od Sredne i Ivan Česmički
Za izgradnju šibenske katedrale zaslužan je:
- Marko Marulić
- Ivan Duknović
- Juraj Dalmatinac
- Ivan Vitez od Sredne
Najpoznatiji hrvatski slikar iz razdoblja renesanse je:
- Marin Držić
- Juraj Julije Klović
- Nikola Firentinac
- Ivan Česmički
Najpoznatiji hrvatski kipar iz razdoblja renesanse je:
- Ivan Vitez od Sredne
- Marko Marulić
- Nikola Firentinac
- Ivan Duknović